Stille boycot Saoedi- Arabië

De betrekkingen met Saoedi-Arabië staan onder druk. Directe aanleiding is een actie van PVV-voorman Geert Wilders. Die verspreidde eind vorig jaar stickers met daarop de Saoedische vlag en de tekst: "De islam is een leugen. Mohammed is een boef. De Koran is gif."

Vanuit Saoedi-Arabië werd woedend gereageerd. Volgens Saoedische media zouden er handelssancties tegen Nederland zijn afgekondigd, maar de regering ontkent dat. Toch kun je wel van een boycot spreken, zegt Tiest Sondaal, universitair docent aan de King Fahad universiteit in Dhahran, Saoedi-Arabië.

Formeel
"Die is niet formeel afgekondigd, maar er is al wel wat schade aangericht. Het signaal dat door de regering is afgegeven kan ertoe leiden dat Saoedische zakenmensen gaan handelen in de geest van een eventuele boycot."

Sondaal vergelijkt de situatie met de recente kapitaalvlucht uit Rusland. "Veel investeerders nemen het zekere voor het onzekere en houden hun vinger op de knip. Met andere woorden, de geest is al enigszins uit de fles." Volgens de universitair docent is het van belang dat de Nederlandse regering snel handelt om 'de relatie weer op de rails te krijgen'.

Verwaarloosd
Die handelsrelatie gaat al enkele decennia terug. Zo was Nederland een van de eerste landen om Saoedi-Arabië begin 1900 te erkennen. Sondaal: "Maar net als bij elke relatie moet je er blijvend in investeren."

Dus ja, de directe aanleiding voor de ontstane spanning is de actie van Wilders. Maar er speelt meer, stelt Sondaal. "Het is aannemelijk dat Saoedi-Arabië het gevoel heeft alsof Nederland de relatie de afgelopen jaren een klein beetje heeft verwaarloosd."

Beatrix
Sondaal verwijst onder meer naar de staatsbezoeken van toenmalig koningin Beatrix aan omliggende landen als Qatar (2011), Oman (2012) en de de Verenigde Arabische Emiraten (2012). "Maar ze kwam niet naar Saoedi-Arabië. Ook is het al een tijd geleden dat een ministeriële delegatie Riaad heeft bezocht."

Daaruit valt toch wel de indirecte invloed van Wilders af te leiden, stelt de universitair docent. "Er was bijvoorbeeld een ontzettende ophef over het hoofddoekje dat koningin Beatrix droeg toen ze een moskee bezocht. Dat kan er toe leiden dat politici er wel twee keer over nadenken voordat ze een bezoek aan Riaad brengen."

En dat terwijl Saoedi-Arabië een belangrijke afnemer is van Nederlandse exportproducten. Sondaal: "Dan verwacht je ook dat er op continue basis in die relatie wordt geïnvesteerd."

Plooien gladstrijken
Minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken heeft intussen aangekondigd naar Riaad te reizen om 'de plooien glad te strijken'. Een goede stap, betoogt Sondaal. "Daarmee maakt hij duidelijk dat Nederland deze kwestie serieus opneemt. Bij vrijheid van meningsuiting hoort ook een bepaalde mate van verantwoordelijkheid."

Maar bij dat ene bezoek moet het niet blijven. Sondaal: "Het moet daarna ook een vervolg krijgen via handelsdelegaties en bezoeken op ministerieel niveau. Om duidelijk te maken dat we Saoedi-Arabië ook als goede handelspartner zien en bereid zijn daarin te blijven investeren."

PVV
Een ding heeft de minister in ieder geval mee als hij naar Riaad vertrekt: het (waarschijnlijke) verlies van de PVV bij de Europese verkiezingen.

Zo zei hij daar zelf eerder vandaag over tegen BNR: "Ik denk dat het wel helpt dat ik kan zeggen dat de Nederlandse samenleving gelooft in de dialoog, in respect en ook in vrijheid van meningsuiting. Maar het helpt ook als het Nederlands bedrijfsleven duidelijk stelling neemt in deze kwestie."

Bron: BNR